حق الزحمه مشاور املاک چقدر است؟ بررسی کمیسیون املاک 1403

حق الزحمه مشاور املاک مهمترین نکته هم برای بنگاه املاک و هم برای مشتری‌ها است. تقریبا بیشتر افراد جامعه فکر می‌کنند مشاورین املاک، حق کمیسیون را خودشان تعیین می‌کنند و هرچقدر به اصطلاح چرب زبان‌تر باشند، می‌توانند درصد بیشتری از مشتری بگیرند. شاید برای همین همه از املاکی‌ها واهمه دارند. اما آیا این تفکر درست است؟ مسلما خیر. حق کمیسیون یک تعرفه ثابت است که هر ساله توسط اتحادیه صنف املاک تعیین می‌شود. طبق آیین نامه، حق کمیسیون املاک مبلغ 0.5 درصد از کل قرارداد به اضافه 0.09 درصد مالیات بر ارزش افزوده است. نحوه محاسبه این مبلغ با توجه به نوع قرارداد متفاوت می‌باشد. تخطی از این مبلغ نیز برای بنگاه املاک، تبعات قانونی به همراه دارد. در این مقاله به بررسی میزان کمیسیون مشاور املاک و نحوه محاسبه آن خواهیم پرداخت، با ما همراه باشید.

حق کمیسیون املاک چیست؟

حق الزحمه مشاور املاک یا تعرفه مشاور املاک، کارمزدی است که هر ساله از سوی اتحادیه صنف املاک برای انجام معاملات مربوط به خرید و فروش ملک، اعلام می‌شود. در گذشته این مقدار بنابه یک درصد مشخص تعیین می‌شد، اما امروزه بر اساس ارزش منطقه‌ای ملک محاسبه می‌شود. بنابراین هرچه ارزش ملکه و منطقه‌ای که در آن واقع شده بالاتر باشد، به همان میزان حق کمیسیون نیز بیشتر خواهد بود.

به طور کلی عواملی که در میزان حق الزحمه مشاور املاک موثر است، عبارتند از:

• ارزش منطقه‌ای ملک
• مصالح به کار رفته در آن
• قدمت ملک
• تراکم
• طریقه استفاده از ملک
• نوع مالکیت
• نوع کاربری
• موقعیت جغرافیایی از نظر تجاری یا صنعتی یا مسکونی بودن

بنگاه‌های املاک خدمات مختلفی را ارائه می‌دهند که شاید بتوان آن را در شش دسته کلی جای دارد. این قرادادها عبارتند از:

• قراردادهای مربوط به خرید و فروش ملک
• قراردادهای رهن کامل ملک
• قراردهای رهن و اجاره همزمان ملک
• قراردادهای معاوضه ملک
• فسخ قراردادهای ملکی
• قراردادهای مربوط به مشارکت در ساخت
• قراردادهای جعاله ملکی

بدیهی است که هر کدام از این قراردادها تفاوت‌های زیادی داشته و نحوه محاسبه حق الزحمه نیز متفاوت خواهد بود. درواقع نوع این قراردادها در مبلغ نهایی کمیسیون، موثر است.

انواع حق کمیسیون ملک

در گذشته مشاورین املاک معمولا توضیح کاملی درباره این حق الزحمه به مشتریان خود نمی‌دادند و درصد مشاور املاک را به صورت توافقی تعیین می‌کردند. اما در مهرماه سال 1399 قانونی جدیدی تصویب شد تا نحوه محاسبه حق الزحمه مشاور املاک و نرخ کارمزد دریافتی برای مبایعه نامه‌های تک نرخی، ساده شود.

بر اساس این قانون، تمامی قراردادهای ملکی می‌بایست معادل 0.5 درصد از ارزش معاملاتی ملک را به عنوان حق کمیسیون پرداخت کنند. پرداخت نیمی از این مبلغ به عهده خریدار و نیم دیگر به عهده فروشنده است. همچنین به این مبلغ، مالیات بر ارزش افزوده نیز تعلق می‌گیرد که پرداخت آن نیز بر عهده خریدار و فروشنده است.

به عنوان مثال اگر ملکی با قیمت 5 میلیار خریداری کرده باشد، حق کمیسیون آن به شکل زیر محاسبه می‌شود:

حق کمیسیون (0.5 از ارزش ملک) + 0.09 مالیات بر ارزش افزوده

حق الزحمه املاک در معاملات مربوط به رهن ملک

همانطور که گفته شد، حق الزحمه مشاور املاک با توجه به نوع قرارداد متفاوت است. قراردادهای مربوط به رهن، حجم بیشتری از معاملات را به خود اختصاص می‌دهند. برای محاسبه کمیسیون مشاور املاک در قراردادهای مربوط به رهن ملک، ابتدا باید مبلغ رهن را به اجاره تبدیل کرد. برای این کار باید هر 1 میلیون تومان رهن را در 30 ضرب کرد. سپس 25 درصد از عدد به دست آمده و 9 درصد از مالیات آن، به عنوان حق کمیسیون به مشاور املاک تعلق می‌گیرد.

بنابراین فرمول محاسبه این مقدار به شرح زیر خواهد بود:

تبدیل مبلغ رهن به اجاره + ضرب مبلغ اجاره در 25 درصد + حق کمیسیون + 0.09 مالیات بر ارزش افزوده = مبلغ کمیسیون

حق الزحمه املاک در معاملات رهن و اجاره همزمان

اگر قرارداد به صورت رهن و اجاره همزمان باشد، محاسبه حق الزحمه مشاور املاک بدین صورت است که ابتدا مبلغ رهن نیز به اجاره تبدیل شده و سپس میزان کمیسیون از جمع پول رهن و پول اجاره به دست می‌آید. فرمول آن به شکل زیر است:

تبدیل رهن به اجاره + جمع رهن تبدل شده و میزان اجاره + ضرب عدد به دست آمده در 25 درصد + مالیات بر ارزش افزوده = حق کمیسیون مشاور املاک

انواع دیگر حق الزحمه املاک

در قراردادهای مربوط به خرید و فروش ملک که میزان حق الزحمه ثابت بوده و به اندازه 25 درصد از مبلغ کل به همراه مقدار مالیات بر ارزش افزوده است. گفتنی است که ماده 51 ثانون نظام صنفی مصوب 1399، انواع کمیسیون را شامل موارد زیر تعیین کرده است:

• کمیسیون رهن: از هر طرف به میزان نیم درصد رهن محاسبه و دریافت می‌شود.
• کمیسیون اجاره: یک چهار مبلغ اجاره یک ماه از هر طرف گرفته خواهد شد.
• کمیسیون تمدید اجاره: میزان آن 0.1 از مبلغ اجاره ماه اول بوده که از هر دو طرف گرفته می‌شود.
• حق کمیسیون مشارکت: مجموعا 0.4 درصد از کل قرارداد است که از هر کدام از طرفین قرارداد، 0.2 گرفته می‌شود.

البته حق خدمات متمم قرارداد و مبایعه نامه رایگان است.

همچنین به محض انعقاد قرارداد اجاره، بیع، مشارکت یا رهن، پرداخت حق الزحمه مشاور املاک لازم و قانونی است. به همین دلیل هم فسخ قرارداد از طرف هر کدام از آنها، تاثیر در حق کمیسیون نداشته و می‌بایست حتما پرداخت شود.

از آنجایی که در سال جدید، مصوبه‌ای برای تغییر حق کمیسیون املاک تعیین نشده، نحوه محاسبه آن به سبک سابق خواهد بود.

شکایت از میزان کمیسیون املاک

همانطور که گفته شد، مشاورین املاک می‌بایست با توجه به تعرفه مصوبی اتحادیه اصناف، اقدام به دریافت حق الزحمه مشاور املاک کنند، اما اگر از این قانون تخطی کرده و مبلغ بیشتری را مطالبه کنند، امکان شکایت از آنها وجود دارد.

اولین و موثرترین راه برای شکایت از بنگاه املاک خاطی، ثبت شکایت در اتحادیه صنف املاک است. بازرس اتحادیه در مورد تخلف صورت گرفته تحقیق کرده و اگر آن را تایید، کرد ابتدا به بنگاه متخلف تذکر خواهد داد. اگر او به تذکر کتبی توجهی نکرد، مغازه ظرف 20 روز پلمپ خواهد شد.

روش دیگر هم مراجعه به سایت سازمان تعزیرات حکومتی است. این سازمان بر روی نرخ‌های مصوب نظارت می‌کند و اگر شکوائیه ثبت شده را در صلاحیت خود بداند، به آن رسیدگی خواهد کرد.

جمع بندی

حق الزحمه مشاور املاک یکی از مباحث پرچالش برای مشاورین املاک و مراجعه کنندگان آنها به شمار می‌رود. تصور غلطی میان مردم وجود دارد که گمان دارند بنگاه‌های املاک نرخ کمیسیون را به دلخواه خود تعیین می‌کنند. اما در واقع این نرخ هر ساله از سوی اتحادیه صنف اعلام شده و آژانس‌های املاک، موظف به تبعیت از آن هستند. میزان کمیسیون با توجه به نوع قرارداد و ارزش منطقه‌ای ملک، متفاوت است که با یک فرمول خاص محاسبه می‌شود.

سوالات متداول

1.میزان حق الزحمه مشاور املاک چگونه محاسبه می‌شود؟

نحوه محاسبه حق کمیسیون مشاور املاک با توجه به نوع قرارداد متفاوت است.

2.حق کمیسیون شامل چند درصد از مبلغ کل قرارداد می‌شود؟

حق کمیسیون به طور کلی شامل 0.25 درصد از مبلغ کل قرارداد به اضافه 0.09 مالیات بر ارزش افزوده است.

3.آیا در صورت فسخ قرارداد باید حق کمیسیون را پرداخت کرد؟

به طور کلی فسخ قرارداد مانع از پرداخت حق کمیسیون نمی‌شود، مگر اینکه مشاور املاک خود اقدام به فسخ کرده باشد.